Maszyny do transportu w górnictwie odkrywkowym

Cechy charakterystyczne transportu technologicznego w kopalniach odkrywkowych:

- zmienna lokalizacja załadunku a także często wyładunku,

- okresowe przemieszczanie tras transportowych na poziomach roboczych (nadkładowych, złożowych i zwałowych),

- zróżnicowana odległość przewożenia mas,

- konieczność działania w różnych warunkach atmosferycznych,

- konieczność pokonywania znacznych różnic wysokości na trasach (znacznych nachyleń tras).

Transport dzielimy na:

- cykliczny:

* szynowy

* samochodwy

* linowy

* zgarniakami skrzyniowymi

* spycharkami

- ciągły:

* taśmowy

* hydrotransport

Transport taśmowy

Elementy składowe:

- taśma (110-670 kG/cm),

- trasa,

- stacja czołowa,

- stacja zwrotna.

t=600-3000 mm.

Prędkość taśmy:

- vt=3,2-6,3 m/s (< 8°),

- vt=2,5-6,3 m/s (> 8°).

Nachylenie krążników: b =30°, 45°.

Zalety transportu taśmowego:

- osiąganie bardzo dużych wydajności (do 24000 m3/h),

- możliwość pokonywania bardzo dużych wzniosów, do 25 stopni,

- lekka konstrukcja nośna i łatwość przekraczania przeszkód terenowych,

- łatwość przystosowania do przyjętych systemów eksploatacji i małe przestrzenie zajmowane przez transport taśmowy,

- małe zużycie energii w stosunku do transportu samochodowego (25-50%),

- mała ilość obsługi,

- możliwość centralnego sterowania i automatyzacji,

- bezpieczeństwo pracy i stosunkowo mały wpływ na środowisko naturalne,

- małe zużycie różnych części zamiennych.

Wady:

- mała elastyczność szeregowych układów,

- mała trwałość taśmy i duży jej koszt oraz wrażliwość na obecność brył ponadwymiarowych,

- duża awaryjność krążników.

Rodzaje układów technologicznych przenośników taśmowych i obliczanie wydajności:

- układy monoblokowe,

- układy zbiorcze,

- układy rozdzielcze,

- układy rewersyjne.

Transport samochodowy

Zalety:

- łatwość manewrowania i duża zwrotność pojazdów,

- możliwość pokonywania wzniesień o nachyleniu do 30%,

- duża prędkość jazdy (do 80km/h) i duże przyspieszenia,

- łatwość pokonywania krzywizn o małych promieniach (15-20m),

- duża elastyczność (eksploatacja selektywna, wydajność, załadunek i wyładunek w dowolnym miejscu),

- możliwość wyłączenia z ruchu, w razie awarii, tylko pojazdu niesprawnego,

- możliwość załadunku brył ponadwymiarowych,

- wzrost wydajności o 15-20% w stosunku do wydajności koparek ładujących urobek do wagonów.

Wady:

- duże koszty zakupu i eksploatacji taboru,

- stosunkowo krótki okres pracy (200-300 tyś. km), amortyzacja 14-15%, a jej udział w kosztach transportu dochodzi do 40%,

- duża częstość i ilość remontów oraz duży ich stopień trudności,

- szybkie zużycie ogumienia i duży jego koszt (około 20%),

- znaczna obsługa,

- ograniczona ekonomiczna odległość przewozu,

- negatywne oddziaływanie na środowisko,

- duża energochłonność,

- trudność w automatyzacji i stosowaniu przy dużych wydajnościach (2 mln ton/rok).

Wozidło technologiczne

Ładowność:

- do 30 t (małe),

- 30-60 t (średnie),

- 80-170 t (duże),

- 170-230 t (bardzo duże),

- powyżej 230 t (giganty).

W Polsce stosuje się samochodowe wozidła technologiczne o ładowności od 8 do 60 ton. Organizacja transportu samochodowego opiera się głównie o kierowanie dyspozytorskie.

Transport szynowy 

Transport szynowy składa się z taboru kolejowego oraz torów. Występuje jeszcze w kopalniach węgla brunatnego i piasków podsadzkowych. Ten rodzaj transportu ma zastosowanie w płytkich kopalniach, jako że w kopalniach głębokich osiąga małą wydajność co jest związane z wydłużeniem czasu cyklu na skutek dłuższej drogi transportu i zwiększenie czasu manewrowania.

Tory mogą być:

Stałe:

- główne (przewozowe),

- pozostałe (stacyjne),

Przesuwne:

- przodkowe (złożowe, nadkładowe),

- zwałowe (zwałowarki pługowe, zwałowarki taśmowe).

Prędkość jazdy uzależniona jest od trwałości toru:

- 15 km/h - tory przesuwne,

- 40 km/h - tory stałe.

Prześwit torów: 600 mm, 750 mm, 900 mm, 1435 mm.

Minimalny promień łuku torów: 50m, 75m, 75m, 180m.

Zalety transportu szynowego:

- duża wytrzymałość i duży okres pracy,

- możliwość wykorzystania różnego rodzaju energii i nieduże jej zużycie,

- duża pewność ruchu,

- stosunkowo duża wydajność,

- niewielkie koszty utrzymania taboru.

Wady:

- małe dopuszczalne nachylenie tras (trakcja parowa - 25‰, spalinowo-elektryczna - 40‰, PKP - 40-60‰),

- znaczne promienie łuków,

- znaczne długości torów (trasy) i wysoki jej koszt,

- wysokie koszty utrzymania torów,

- trudność zastosowania w głębokich kopalniach.

Przy transporcie szynowym należy stosować zabierki o maksymalnej szerokości, gdyż powoduje to zmniejszenie częstości przesuwania tras na poziomie roboczym. Należy zapewnić jak najszybszą wymianę pociągów pod koparkami, wymusza to maksymalną wydajność koparek.

Organizacja ruchu pociągów:

- w oparciu o rozkład jazdy (harmonogram),

- w oparciu o kierowanie dyspozytorskie,

- w oparciu o system mieszany.